İsrail liberal demokratik bir ülke olmasına rağmen bir göçmenlik ülkesi değildir.
İsrail vatandaşlığına geçmek için birtakım sıkı yasalar ve düzenlemeler bulunmaktadır. İsrail vatandaşlığı talebinde bulunan her bireyin İsrail’in Yahudi milletinin ulus devleti olduğunu ve aynı zamanda demokratik ülke olarak her vatandaşının eşit haklardan yararlanabileceğini bildiğini beyan ederek İsrail Devleti’ne sadık bir vatandaş olacağına ve ülke yasalarına saygılı olacağına dair yemin etmesi gerekmektedir.
İsrail’in vatandaşlık yasası ırk, din, inanç cinsiyet veya siyasi inanç gözetilmeksizin İsrail’de doğan, İsrail’de ikamet eden veya bir İsrail vatandaşıyla evlenen kişiler için geçerlidir. İsrail vatandaşlık yasası aşağıdaki belirlenimlerle sınırlandırılmıştır
Doğum
Doğum yoluyla uyruk edinme hakkı İsrail vatandaşı olan bir anne veya babadan İsrail’de doğan kişiler için verilmektedir. İsrail dışındaki ülkelerde doğan kişiler İsrail’de doğum yoluyla iade yasasına, daimî ikamet yasasına ya da vatandaşlığa geçme hakkına sahip olabilirler. İsrail vatandaşlığına geçirilecek çocuğun başka ülke vatandaşlığına sahip olmaması ve İsrail’de doğmuş olması gerekmektedir.
18 ve 25 yaş arasındaki başvurularda başvuruların yapıldığı günün hemen öncesindeki 5 yıl İsrail'de resmi olarak ikamet etmiş olma koşulu aranmaktadır
İsrail Vatandaşlık
İsrail’in devlet politikaları arasında Yahudileri aynı topraklarda birleştirmek vardır. Bu sebeple İsrail Devleti, Yahudilere vatandaşlık için öncelik tanımaktadır. Yahudi olduğunuza dair belge İsrail vatandaşlığına geçmeniz için yeterli olacaktır. Eğer Türkiye’den İsrail vatandaşlığı için başvuru yapacaksanız İstanbul baş hahamından yazı almanız ve İsrail Göç ve Vatandaşlık Ofisine iletmeniz gerekmektedir.
İsrail Göçmenlik Yasası geri dönüş yasası/1950 ve Vatandaşlık Yasası/1952 yasası olarak ayrılmaktadır. Yahudilerin İsrail’e göçüne Aliyah denmektedir. İsrail vatandaşlığı ülkenin kuruluşundan önce İsrail’in bulunduğu bölgede ikamet etmeye bağlı olarak ve doğum yoluyla (kişinin başka bir ülke vatandaşlığı bulunmaması durumunda) geri dönüş yasası uyarınca uygunluk ile verilir.
Dönüş Yasası
Dönüş yasası olarak bilinen vatandaşlık kategorisinde iadeyi yasaya göre milliyet elde edilmektedir. İsrail Devleti’nin kuruluşuyla şekillenen yasada İsrail Devleti’nin kapılarının her Yahudi’ye açık olduğu belirtilmiştir. Bu yasa Yahudi soykırımından kurtulan Yahudiler başta olmak üzere günümüzde de yaşadıkları ülkeden İsrail’e göç eden Yahudileri kapsamaktadır.
Geri Dönüş Yasası (1950) her Yahudi’ye nerede olursa olsun bir Olef (İsrail’e göç eden Yahudi) olarak İsrail’e gelme ve İsrail vatandaşı olma hakkını tanımaktadır. Bu yasayla İsrail’e göç eden kişiler Yahudi olmalıdır. İsrail vatandaşlığı ülkeye varış günü veya bir Oleh sertifikasının alınmasıyla geçerlilik kazanmaktadır. Bu sürece dahil olan kişi üç ay içinde vatandaş olmak istemediğini beyan etme hakkına sahiptir.
Oleh sertifikası kişinin, halka yönelik tehdit edici bir faaliyette bulunulduğu durumlarda, kişinin halk sağlığını veya devletin güvenliğini tehlikeye atan davranışları tespit edildiğinde, kişinin kamu refahını tehlikeye atacak suç geçmişinin bulunduğu durumlarda geçerliliğini yitirmektedir. 4A Yahudi kökenli dönüş yasası uyarınca Yahudilerin eş ve çocuklarına da vatandaşlık hakkı tanınmaktadır. 1970’den beri bu yasaya göre göç hakkı, bir Yahudi çocuğunun eşi ve bir Yahudi torununun eşi olan kişinin çocuğunu ve torununu da kapsayacak şekilde yeninden düzenlenmiş şekilde uygulanmaktadır. Bu değişikliğin amacı evlilik sebebiyle aile birleşimini sağlamaktır.
Dönüş Yasası Yahudilik Dini'ni gönüllü olarak değiştiren kişiler için geçerli değildir.
İsrail Geri Dönüş Yasasına göre İsrail’de yaşama ve yerleşme hakkı yasa ve tanım gereğince uygunluk şartlarını sağlamaları gerekmektedir.
Dönüş yasası uyarınca B/1 iş vizesi ile İsrail’de bulunan kişiler İsrail vatandaşlarının yararlandığı tüm sosyal haklardan yararlanabilirler.
Aliyah süreci kişisel belgeleri ve Yahudi köklerinin kanıtlarını sunmayı içermektedir.
İsrail dışında yaşayan Yahudiler gerekli koşulları sağlamaları halinde yabancı ülke vatandaşlara uygulanan göç prosedüründen muaf tutularak vatandaşlık başvurusunda bulunma hakkına sahip olurlar.
İkamet
Vatandaşlık başvurusunun yapıldığı günden önceki beş yıl içinde en az üç yıl İsrail’de ikamet etmiş olma şartı aranmaktadır. Eski İngiliz Zorunlu Filistin vatandaşları için Uyrukluk Yasası’nda değişiklik yapılmıştır. 1948'de Devletin kurulmasından sonra İsrail'de kalanlar, 1952 Yasası yürürlüğe girene kadar ikamet ya da dönüş yolu ile İsrail vatandaşı olabilirler. İçişleri Bakanlığı’nın takdirine bağlı olarak da İsrail vatandaşlığına geçilebilmektedir.
Özel durumla İsrail vatandaşlığına geçmek isteyenler için düzenlenen vatandaşlık yasasında kişinin başvurunun yapıldığı günden önceki beş yılın en az üç yılı İsrail’de resmi olarak ikamet etme ve diğer vatandaşlıklarından ayrılma şartı aranmaktadır.Evlilik dışında İsrail vatandaşlığı alınabilmesi için onursal vatandaşlık verilmesi ya da İsrail menfaatine dayalı gerçekleştirilen İçişleri Bakanlığınca onanmış özel bir durum olmalıdır. Ayrıca İsrail’de 10 yıl boyunca kesintisiz işçi olarak çalışmış olmak veya 5 yıl boyunca kesintisiz iş istihdamı sağlıyor olmak İsrail vatandaşlığına giden yolu açmaktadır.
Göç yasası dışında İsrail’de uzun süre yasal olarak ikamet etmiş kişilerin ve bir Musevi ile evli olan kişilerin vatandaşlığa geçme hakkı Vatandaşlık Yasası uyarınca belirlenmektedir. Yasanın maddeleri İsrail vatandaşlık prosedürlerine uygun olan birinin vatandaş haline gelebileceğini açıklar.
Vatandaşlık Yasası’nın 5. Maddesi'ne göre İsrail vatandaşlığı talebinde bulunan kişiler aşağıdaki durumları karşılamalıdır:
- Vatandaşlık talebinden önceki 5 yılın 3’ünde İsrail’de kalıcı ikamet statüsü altında ikamet etmek.
- İbranice dil bilgisine sahip olmak.
- Diğer ülke vatandaşlıklarından ayrılmış olmak.
İsrail vatandaşlığına geçerken dikkat etmeniz gereken bir diğer nokta İsrail vatandaşlığına geçtikten sonra halinde kendi ülkenizde askerlik görevinizi tamamlamış olsanız dahi İsrail topraklarında 3 yıl zorunlu olarak askerlik yapma zorunluluğunun bulunmasıdır.
Yukarıdaki durumların dışındaki tüm vatandaşlık talepleri istisnaidir ve İçişleri Bakanı’nın inisiyatifi altındadır. İçişleri Bakanlığı, sporculara ve İsrail’e yatırım veya insani yardım yapan kişilere vatandaşlık hakkı verebilmektedir.