İkamet Tezkeresi

İkamet tezkeresi yabancıların Türkiye Cumhuriyeti’nde yasal olarak ikamet edebilmesini sağlayan bir izin belgesidir. 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu kapsamında düzenlenmiştir. Türkiye’yi çeşitli amaçlar doğrultusunda ziyaret edip, belli bir süre yaşamak isteyen yabancılar oturum izni için talepte bulunabilmektedir. İkamet izni için talepte bulunulması halinde, gerekli koşulları sağlayan bireylerin izin belgesi yetkili makamlar tarafından düzenlenmektedir. İkamet talebinin olumlu sonuçlanması halinde, başvuru sahibine belli bir süre boyunca Türkiye’de yaşama hakkı tanınmaktadır.

İkamet iznine müracaat edecek kişilerin, belirtilen koşulları sağlaması ve evrakları güncel ve eksiksiz bir şekilde hazırlaması gerekmektedir. Vizelerin ya da vize muafiyet sürelerinin, ziyaret süresi için yetersiz kaldığı durumlarda ikamet iznine başvuru yapılabilmektedir. Başvurularda dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli husus da doğru ikamet iznine başvuru yapılması gerektiğidir. İkamet tezkeresi türü, kalış amacı ve süreleri gibi durumlara bağlı değişiklik göstermektedir. Bu anlamda 6 çeşit başvuru yapılabilmektedir. Bunlar;

1. Kısa Dönem İkamet İzni
2. Uzun Dönem İkamet İzni
3. Aile İkamet İzni
4. Öğrenci İkamet İzni
5. İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzni
6. İnsani İkamet İzni

İkamet İzni Başvurusu Nasıl Yapılır?

Türkiye’de 90 günden fazla ya da sahip olunan vize süresinden daha uzun kalmak isteyen yabancıların muhakkak başvurması gerekmektedir. Resmi makamlar üzerinden yapılan çevrimiçi başvurular sonucu, sistem tarafından randevu günü ve saati belirlenmektedir. Belirtilen randevu günü ve saatinde, başvuru sahibinin yaşamak istediği bölgenin il/ ilçe göç idaresi müdürlüğüne gitmesi gerekmektedir. Başvuru türüne göre değişiklik gösteren belgeler, randevu esnasında sunulmaktadır. Başvuru yaparken, formda yer alan pasaport bilgisi ya da diğer bilgilerin eksiksiz ve güncel olarak doldurulması son derece önemlidir.

Randevu saatinde orada olmayan başvuru sahiplerinin başvurusu geçersiz sayılmaktadır. Fakat geçerli bir mazeret olması durumunda, idare tarafından bazı bilgi ya da belgelerin ibraz edilmesi istenebilmektedir. İkamet tezkeresi başvurularında olduğu gibi, ikamet uzatma başvurularında da aynı süreçler uygulanmaktadır. Yaygın olarak yapılan başvuru türü, kısa dönem oturum izni başvurusudur.

İkamet İzni Çeşitleri

İkamet izni çeşitleri yabancıların Türkiye’ye geliş amaçlarına ve kalmak istedikleri süreye bağlı değişiklik gösteren izin belgeleridir. Bazı ülke vatandaşları Türkiye seyahatlerinde vize uygulamasından muaftır. Bu durumda Türkiye’de ikamet izni talebinde bulunacak kişinin vize muafiyeti, kalacağı süre için yeterli değilse ikamet izni için başvuru yapması gerekmektedir. Aynı şekilde Türkiye’nin vize uygulamasına tabii olan ülke vatandaşlarının da sahip oldukları vize geçerlilik süresi yeterli değilse ikamet izni için talepte bulunmaları gerekmektedir. İkamet talebinde bulunurken, kalış amacı göz önünde bulundurularak doğru bir başvuru yapılması gerekmektedir. İkamet izni türleri aşağıda listelenen 6 başlık altında toplanmıştır.

1. Kısa Dönem İkamet İzni
2. Uzun Dönem İkamet İzni
3. Aile İkamet İzni
4. Öğrenci İkamet İzni
5. İnsani İkamet İzni
6. İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzni

6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun belirli maddeleri, ikamet izni çeşitlerine ilişkin düzenlemeleri içermektedir. Yazının devamında başvurular hakkında detaylı bilgiye yer verilmiştir.

Kısa Dönem İkamet İzni

Kısa dönem ikamet izni, ikamet izni çeşitleri arasında yer alan ve yabancıların Türkiye’de en fazla 2 senelik süre ile yaşamasını sağlayan bir izin türüdür. Sürenin daha uzun olması bazı durumlar dışında söz konusu değildir. Yalnızca, KKTC vatandaşları ve yatırım amaçlı Türkiye’de yaşamak isteyen kişiler için daha uzun süre talep edilebilmektedir. İkamet izni türlerinden kısa dönemli ikametler, 6458 sayılı kanun olan, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 31 ile 33. maddelerinde, aynı zamanda kanunun uygulanmasına ilişkin yönetmeliğin 28. Ve 29. maddelerinde düzenlenmiştir. Kısa dönem ikamet iznine başvuru yapabilecek kişiler aşağıdaki gibidir.

• Bilimsel araştırma amacıyla gelecek yabancılar
• Taşınmaz malı bulunanlar
• Ticari bağlantısı olan ya da iş kuracak olan kişiler
• Hizmet içi eğitim programına katılacak olanlar
• Değişim programları ile eğitim ya da benzeri amaçla gelecek olan kişiler
• Turizm amaçlı kalacak kişiler
• Kamu sağlığı açısından tehdit oluşturan bir hastalığı olup, tedavi olmak amacıyla gelecek olan kişiler
• Adli ve idari makamlarca Türkiye Cumhuriyeti’nde kalması gereken kişiler
• Aile ikamet izninden, kısa dönem ikamete geçiş yapacak kişiler
• Türkçe dil eğitimlerine katılacak olan kişiler
• KKTC vatandaşları
• Kamu kurumları aracılığıyla staj ya da eğitime katılacak olan kişiler
• Türkiye’de yükseköğrenimini tamamlamasının ardından 6 ay geçmemiş olan yabancılar
• Yatırım amaçlı başvuracak kişinin kendisi, eşi ve kendisine bağımlı ya da ergin olmayan çocuğu

Yukarda bahsedilen kişiler için düzenlenen ikamet izni çeşitleri kısa dönem izinleridir. Bu izinler en fazla 2 sene olarak talep edilebilmektedir. Yalnızca KKTC vatandaşları ve yatırımcı koşullarını sağlayan kişilere en fazla 5’er yıl süre ile ikamet izni düzenlenebilmektedir.

Kısa Dönem İkamet İzni Kimlere Verilir?

Kısa dönem ikamet izni yabancıların Türkiye’de 90 günden fazla yaşamasına hak tanıyan bir izin belgesidir. Belli şartları kaşıyan herkes kısa dönem oturum izni için talepte bulunabilmektedir. Bazı istisnalar haricinde, en fazla 2 yıla kadar düzenlenebilmektedir. Yalnızca KKTC vatandaşları ve yatırım amaçlı Türkiye’ye gelecek kişiler 5 yıla kadar ikamet izni talep edebilmektedir. Bu başvurularda, belirtilen evrakların, sahte olmaması, güncel olması ve eksiksiz olarak hazırlanması son derece önemlidir. Kısa süreli ikamet izni alabilecek kişiler aşağıdaki gibidir;

1. Bilimsel araştırma amacıyla gelecek olan yabancılar
2. Türkiye’de taşınmaz malı bulunan kişiler
3. İş kuracak ya da ticari bağlantısı olan yabancılar
4. Hizmet içi eğitim programlarına dahil olacak kişiler
5. Değişim programları kapsamında eğitim ya da staj için gelecek yabancılar
6. Turizm amacıyla 90 günden fazla kalmak isteyen yabancılar
7. Kamu sağlığını tehdit eden bir hastalığın tedavisi için gelecek olan yabancılar
8. Adli ya da idari makamlarca alınan kararlar ya da talepler doğrultusunda
9. Aile ikamet izni sonrası kısa dönem ikamet izni geçişi yapacak olan kişiler
10. Türkçe kursuna katılacak yabancılar
11. Kamu kurumları aracılığıyla araştırma, staj ya da eğitim programlarına katılacak kişiler
12. Türkiye’de yükseköğrenim tamamlamış ve üzerinden altı ay geçmemiş kişiler
13. Türkiye’de çalışmasa dahi, Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen kapsamlarda yatırım yapacak kişinin kendisi, eşi, 18 yaşından küçük ya da bağımlı çocuğu
14. KKTC vatandaşları

Maddelerde bahsi geçen yabancılar için detaylı açıklama yazının devamında yer almaktadır.

Bilimsel Araştırma Amaçlı İkamet İzni

Bilimsel araştırma amacıyla Türkiye’de bulunacak kişilerin, bilimsel araştırmaya ilişkin belgeleri başvuruda sunması gerekmektedir. Buna göre, yapılacak olan araştırma, izne tabiyse, ilgili bakanlıklardan alınan izin belgesi gerekmektedir. İzne tabii olmayan araştırmalarda ise, araştırmaya ilişkin bir beyan gerekmektedir. Bu kategoriden başvuru yapacak yabancıların, bu amaca uygun bir vize almış olmaları gerekmektedir.

Türkiye’de Gayrimenkulü Bulunan Yabancıların İkamet İzni

Türkiye’de taşınmaz malı olan yabancıların, ikamet izni için müracaat etmeleri için taşınmaz malın konut olması gerekmektedir. Bununla birlikte, konutun üzerinde mülkiyet hakkı bulunan diğer aile üyeleri de ikamet izni başvurusunda bulunabilmektedir. Başvuru sahibinin aile üyeleri ile kast edilen, eşi, 18 yaşından küçük çocuğu ya da ona bağımlı çocuğudur. Bu tür başvurularda, kişiye ait konut olduğuna dair resmi evrakların sunulması gerekmektedir.

Ticari Amaçlı İkamet İzni

Ticari bağlantı ya da iş kurmak amacıyla gelecek kişilerin kısa dönem ikamet izni başvurularında, ek olarak şirket ya da şirketlerden davet mektubu sunmaları istenmektedir. Bazı durumlarda başvuruda ek evrak talebi söz konusu olabilmektedir. Bu durumda ise karşı tarafın şirket evraklarının hazırlanması gerekmektedir. Şirket evrakları; noter onaylı faaliyet belgesi, güncel tarihli vergi levhası, imza sirküleri ve ticaret sicil gazetesi gibi evraklardır.

Değişim Programı İkamet İzni

Türkiye’nin anlaşmalı olduğu herhangi bir değişim programına katılmak amacıyla ikamet izni talebinde bulunan kişilerin, söz konusu kurumdan alınacak belgeleri sunması gerekmektedir. İkamet talepleri, eğitim ya da staj gibi, söz konusu programın süresini geçemez. Erasmus, Farabi ya da Mevlana kapsamında Türkiye’ye gelen öğrencilere, bu kategoriden başvuru yapılmaktadır.  Genel sağlık sigortası hakkını kaybeden öğrencilerden, özel sağlık sigortası olması gerekmektedir.

Tedavi Amaçlı İkamet İzni

Kamu sağlığını tehdit eden herhangi bir hastalığın tedavisi amacıyla Türkiye’de belirli bir süre yaşamak isteyen yabancıların, devlet ya da özel hastanelere kabul edilmiş olmaları gerekmektedir. Tedavi masraflarının tümünün ödenmiş olması zorunluluğu yoktur. Bununla birlikte bu kişilerin kısa dönem ikamet başvurularında, bakım ya da barınma gibi giderleri kamu kurum ve kuruluşları tarafından karşılanıyorsa, maddi imkanlarının tespiti halinde sağlık sigortası zorunluluğu aranmamaktadır. Gerekirse ilgili hastaneden tedaviye ilişkin ek belgeler talep edilebilmektedir.

Aile İkamet İzni’nden Kısa Dönem İkamet İzni’ne Geçiş

Aile ikametinde artık hak sahibi olmayan ve Türkiye’de ikamet etmeyi sürdüren yabancıların, izin belgelerinin yeniden düzenlenmesidir. Aile ikamet izninden kısa dönem ikamet iznine geçişten, en az 3 yıl Türkiye’de kaldıktan sonra, 18 yaşına girmiş çocuklar yararlanabilmektedir. Bununla birlikte, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ile evli olup, 3 sene burada kaldıktan sonra boşanmış olan kişiler de başvuru yapabilmektedir. Bu kişilerden yalnızca aile içi şiddet mağduru olduğu için boşanmış kişiler ile destekleyicinin ölümü halinde 3 yıl süre şartı aranmamaktadır.

Türkçe Kursu için İkamet İzni

Türkçe kursuna katılmak için kısa dönem ikamet izni başvurusunda bulunacak kişilerin, Türkçe eğitimi alacağı kursun, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından izinli, kurs vermeye yetkili bir kurum olması gerekmektedir. Kursa kaydını yaptıran kişiye en fazla 2 kere verilmektedir. Eğitim süresi 1 seneden kısaysa, ikamet süresi de eğitim süresini geçmemektedir. Kursu verecek olan kurumun, kaydını yaptıran öğrencinin başlangıç ve kursa devam durumlarını il müdürlüklerine bildirmeleri gerekmektedir.

Türkiye’de Yükseköğrenim Görmüş Yabancıya İkamet İzni

Türkiye’de yükseköğrenim programından mezun olmuş kişilere düzenlenen ikamet iznidir. Yalnızca bir kereye mahsus bu kategoriden başvuru yapılabilmektedir. Bunun için gerekli olan şart, mezuniyetin üzerinden 6 ay geçmemiş olmasıdır. İkamet izinleri 1 yıl süre ile düzenlenmektedir. Başvuruda istenen ek evraklar arasında öğrenim ve mezuniyet belgeleri de yer almaktadır.

Yatırımcı İkamet İzni

Türkiye’de çalışmayan ve belli koşullar kapsamında yatırım yapacak kişilerin başvurduğu kısa dönem ikamet izni başvurusudur. Belirli koşullar, Bakanlar kurulu tarafından belirtilen kapsam ve tutarları ifade etmektedir. Bu ikamet iznine başvuran kişinin, eşi, kendisinin ya da eşinin 18 yaşından küçük çocuğu ya da bu kişilerin çocukları da başvuru yapabilmektedir. Bu amaçla başvuracak kişi ve aile bireylerine, 5 yıl süre ile ikamet izni düzenlenebilmektedir.

Türkiye'de Kısa Dönem İkamet İzni Nasıl Alınır?

Türkiye’de kısa dönem ikamet izni alma işlemi Göç İdaresi resmi web sayfasından yapılan çevrimiçi başvurular ile mümkündür. Türkiye’de 90 günden fazla kalmak isteyen yabancıların, ikamet izni başvurusunda bulunması gerekmektedir. Başvuru formunda, kişisel bilgiler ve pasaport bilgileri gibi, güncel ve eksiksiz olarak doldurulması gereken alanlar bulunmaktadır. Ardından sistem tarafından belirlenen randevu gün ve saatinde kişinin, ikamet edeceği adrese bağlı il ya da ilçe göç idaresinde, belirtilen evraklar ile hazır olması gerekmektedir. Bahsedilen evraklar, kişinin kalış amacına ve ikamet izni çeşidine göre değişiklik göstermektedir.

İkamet izni müracaatlarında ziyaretçi uygulaması bulunmamaktadır. Türkiye’ye 90 günü aşan seyahatlerde bulunacak her bir yabancının ayrı bir başvuru sürecinden geçmesi gerekmektedir. İkamet izni için başvuruları, kişinin kendisi yapabileceği gibi yasal temsilcisi tarafından da yapılabilmektedir.

Kısa Dönem İkamet İzni için Gereken Belgeler

Kısa dönem ikamet izni başvurularında, başvuru sahibinin, kalış amacını kanıtlayan belgeleri ibraz etmesi gerekmektedir. Bu ek evraklar, başvuru sahibinin kalış amacına bağlı değişiklik göstermektedir. Ek evrakların yanı sıra, kısa dönem ikamet tezkeresi için gereken belgeler aşağıdaki gibidir. Aşağıda yer alan belgeler tüm kısa dönem ikamet izni başvurularında istenen ortak belgelerdir.

1. İkamet İzni Başvuru Formu (İmzalanmış olması gerekmektedir.)
2. Pasaport (Aslı, bilgilerin olduğu sayfa ve işlem görmüş sayfaların fotokopisi gerekmektedir. Pasaportun kalış süresinden 60 gün daha uzun geçerliliği olması gerekmektedir.)
3. 4 adet biyometik fotoğraf (6 ay içerisinde çekilmiş olmalıdır.)
4. Masrafların karşılanacağına dair beyan ve bunu kanıtlayan belgeler
5. Kalınacak süreyi kapsayan sağlık sigortası
6. Ödemelerin yapıldığında dair makbuz ve dekontlar
7. Konaklama belgeleri (Kira kontratı, Otel ya da yurt belgeleri, 3. Kişinin noter onaylı konaklama taahhüdü vb.)

Bilimsel Araştırma İkamet İzni Belgeleri

Bilimsel araştırma amaçlı gelecek kişilerin kısa dönem ikamet izinleri en fazla 2’şer yıl olarak düzenlenmektedir. Türkiye’de araştırmaya katılacak kişiler için gereken belgeler genel evraklara ek olarak şu şekildedir;

1. Kazı çalışması ya da yüzey araştırması gibi araştırmalarda bulunacak kişiler için amaca uygun alınmış bir vize
2. Yapılacak araştırmanın süresi ve yeri gibi bilgilerin yer aldığı resmi imzalı belge

Türkiye’de Gayrimenkul Sahibi Olanlar için Gerekli Evraklar

Türkiye’de taşınmaz malı olan kişilerin, resmi belgelerle, konutu olduğunu kanıtlaması gerekmektedir. Bu kişilerin kısa dönem ikamet izinleri en fazla 2’şer yıl olarak düzenlenmektedir. Konutun kişiye ait olduğunu gösteren resmi imza ya da kaşeli tapu gerekmektedir. Konut üzerinde mülkiyet hakkı olan aile bireyleri de başvuruda bulunabilmektedir. Bunun yanı sıra, Türkiye’de konut sahibi olan kişinin eşi, 18 yaşından küçük ya da ona bağımlı çocuğu ile, eşinin aynı koşulları sağlayan çocuğu da kısa dönem ikamet izni için başvuruda bulunabilmektedir.

Ticari Amaçlı İkamet İzni için Gerekli Evraklar

Ticari bağlantısı olan ya da iş kurmak isteyen kişilerin başvurularında, ticari amacın kanıtlanmasına yönelik belgeler istenmektedir. Her başvuruda istenen ortak belgelerin dışında ticari amaçlı kısa dönem ikamet izni için gereken belgeler söz konusu şirket ya da şirketlerden davet mektubudur. Bununla birlikte bazı durumlarda şirketin güncel tarihli evrakları da talep edilebilmektedir. Şirket evraklarının talep edilmesi halinde gerekecek olan evraklar şu şekildedir;

• Güncel Tarihli Vergi Levhası
• İmza Sirküleri
• Faaliyet Belgesi
• Ticari Sicil Gazetesi

Tedavi Amacıyla Gelecek Yabancılar için Gerekli Evraklar

Türkiye’de tedavi görmek amacıyla kısa dönem ikamet izni talebinde bulunacak kişilerden, hastane kabul şartı aranmaktadır. Aynı zamanda bu kişilerin, kamu sağlığını tehdit eden hastalığı taşıması gerekmektedir. Tedavi görecek kişilerden, ortak evraklar dışında istenen ek evrak ise, tedavi süresinin belirtildiği ve tedaviye başlandığına dair beyanın olduğu hastane evraklarıdır. Evrakların imza ya da kaşeli olması gerekmektedir.

Aile İkamet İzninden Geçiş için Gerekli Evraklar

Bazı durumlarda aile ikamet tezkeresinden, kısa dönem ikamet tezkeresine geçilmesi gerekmektedir. 3 sene boyunca aile ikamet tezkeresi ile Türkiye’de yaşamış olan çocuk 18 yaşına basmışsa, Türkiye’de evli olan yabancı boşanmışsa ya da destekleyici vefat etmişse, kısa dönem ikamet tezkeresine geçiş yapılması gerekmektedir. Destekleyicinin vefatı durumunda ve aile içi şiddet gördüğü için boşanan kişilerde, Türkiye’de 3 yıl yaşamış olma şartı aranmamaktadır. Geçiş yapacak kişilerin başvurusunda, kısa dönem ikamet izni için gereken belgeler temel belgelere ek olarak aşağıdaki gibidir:

• Eski ikamet tezkeresinin aslı ve fotokopisi
• Kişi boşanmışsa, mahkeme kararı
• Destekleyici vefat ettiyse, ölüm belgesi (Yurt dışından alındıysa, noter tasdikli Türkçe tercümesi ve apostilli olması gerekmektedir.)

Türkçe Kursuna Katılacaklar için Gerekli Evraklar

Türkçe öğrenmek amacıyla Türkiye’de belirli süre yaşayacak olan yabancıların, katılacakları kursun Milli Eğitim Bakanlığı tarafından izinli ve Türkçe öğretmeye yetkili bir kurum olması gerekmektedir. Bu kişilerden temel evraklara ek olarak talep edilecek belge ise, eğitim alındığına dair imzalı belgedir. Türkçe kursuna katılacak kişilerin ikamet izinleri en fazla 2 yıl olarak düzenlenmektedir.

Eğitim, Araştırma ve Staj için Gerekli Evraklar

Kurs, staj, eğitim ya da araştırma için Türkiye’de belirli bir süre yaşamak isteyen kişilerin talepleri doğrultusunda en fazla 2’şer yıllık süreler ile ikamet izni düzenlenebilmektedir. Bu kişilerin kısa dönem ikamet izni için gereken belgeler temel evrakların yanı sıra, eğitim alacağı ya da staj yapacağı kurum/ kuruluştan eğitime ilişkin belgelerdir. Belgede programın süresi ve yeri gibi bilgiler yer almalıdır. Bununla birlikte istenen belgelerin imza ya da kaşeli olması gerekmektedir.

Kısa Dönem İkamet İzni Uzatma

Kısa dönem ikamet izni uzatma Türkiye’de kısa dönem ikamet tezkeresi ile yaşayan kişilerin, izin süresini uzatmak için yapması gereken işlemdir. Müracaat süreci, ilk başvuru işlemlerinde olduğu gibi ilerlemektedir. Öncelikle göç idaresinden çevrimiçi olarak başvuru yapılmaktadır. Daha sonra belirlenen randevu günü ve saatinde kişinin bağlı bulunduğu il göç idaresi müdürlüğünde bulunması gerekmektedir. Başvuruda istenen evrakların, randevu günü ve saatinde hazır olması şarttır. Eksik, sahte ya da güncel olmayan evraklarla yapılan başvurular geçersiz sayılacaktır. Geçerli bir mazeret olmaksızın, randevuya geç kalınmamalıdır. Aksi halde başvuru sahibi hiç gelmemiş sayılmaktadır.

Sahip olunan ikamet süresinin dolmasına 60 gün kalmasından itibaren uzatma başvuruları yapılabilmektedir. Bununla birlikte başvuruların, sahip olunan ikamet izni geçerliliği dolmadan önce yapılması gerekmektedir.

İkamet İzni Uzatma Başvurusu Neden Reddedilir?

En sık merak edilen konulardan biri de ret gerekçeleridir. Kısa dönem ikamet izni uzatma başvurularının reddedilme sebepleri aşağıdaki durumların herhangi birinden kaynaklı olabilmektedir.

• Kısa dönem ikamet izni olan kişinin, aranan şartlardan biri ya da bazılarını artık karşılamaması
• Daha önceden verilmiş ikamet izinlerinin amacına uygun kullanılmadığının tespit edilmesi
• Başvuru sahibi hakkında sınır dışı etme ya da ülkeye giriş yasağının bulunması
• Yurt dışında kalma süresi dolayısıyla ihlale düşmüş olması

Yukarda bahsedilen durumlarda kısa dönem ikamet iznini uzatma talepleri olumsuz sonuçlanmaktadır. Bu durumlardaki kişilere, ikamet izni verilmişse dahi iptal edilmektedir.

İkamet İzni Uzatma Şartları

İkamet izni uzatma şartları, ilk başvuru ile benzerlik göstermektedir. Kısa dönem ikamet izinlerinin tekrar düzenlenebilmeleri için başvuru sahiplerinin aynı koşulları sağlıyor olması gerekmektedir. Kısa dönem ikamet izni uzatma için müracaat edecek kişilerin, kalış amaçlarını kanıtlar nitelikteki belgeleri, başvuruda ibraz etmeleri gerekmektedir. Belgeler, belirtilen koşullarda hazırlanmış olmalıdır. Sahte, güncel olmayan ya da eksik evrakla yapılan başvurular geçersiz sayılacaktır. Başvurudan olumsuz etkilenmemek adına, dosyanın eksiksiz hazırlanması gerekmektedir. İkamet iznini uzatma şartları aşağıdaki gibidir:

• Uygun barınma şartlarının sürüyor olması,
• Gereken durumda adli sicil kaydının ibraz edilmesi, (Talep edilmesi halinde, vatandaş olunan ya da yasal olarak ikamet edilen ülkenin yetkili makamları tarafından düzenlenmiş olması gerekmektedir.)
• Türkiye’de yaşamaya devam edeceği ikamet bilgilerini vermek gerekmektedir.

Kısa Dönem İkamet İzni Uzatma için Gerekli Belgeler

Kısa dönem ikamet izni başvurularında istenen belgeler ile aynıdır. Yeniden düzenlenmesi için yapılan uzatma başvurularında aynı evraklar talep edilmesine karşın bazı durumlarda ek evrak da talep edilebilmektedir. Bunlardan biri de vatandaşı olunan ülkenin yetkili makamları tarafından verilesi istenen adli sicil kaydıdır. Kısa dönem ikamet tezkeresi uzatma için gereken temel bilgiler aşağıdaki gibidir.

• İkamet İzni Başvuru Formu (Kişi ya da yasal temsilcisi tarafından imzalanmalıdır.)
• Pasaport: Kalış süresinden itibaren 60 gün daha geçerliliğinin olması gerekmektedir. (Aslının, pasaport bilgilerinin olduğu sayfaların ve işlem görmüş sayfaların fotokopisi sunulacaktır.)
• 4 adet biyometik fotoğraf (6 ay içerisinde çekilmiş olmalıdır.)
• Masrafların karşılanacağına dair beyan ve bunun kanıtları
• Kalınacak süreyi kapsayan sağlık sigortası
• Ödemelerin yapıldığında dair makbuz ve dekontlar
• Kira kontratı (Bulunmuyorsa, otel ya da yurt belgesi gerekmektedir. Akraba dışında başka birinin yanında kalınacaksa kişinin ve varsa eşinin noter tasdikli taahhüdü gerekmektedir.)

Yukarıda listelenen evraklar temel evraklar olup, ek olarak istenen belgeler ise kalış amacına bağlı değişiklik göstermektedir. Evrakların istenen şekillerde hazırlanması başvurunun olumlu değerlendirilmesi açısından oldukça önemlidir. Uygun şekillerde sunulmayan evraklar, talebin olumsuz değerlendirilmesine sebep olacaktır.

Aile İkamet İzni

Aile ikamet izni süresi, başvuruda bahsedilen destekleyicinin ikamet süresini aşmayan başvurulardır. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 34. ile 37. maddelerinde ve aynı zamanda uygulanmasına ilişkin yönetmeliğin 30. ile 34. maddelerinde düzenlenmiştir. Türkiye vatandaşlarının, Türkiye’de ikamet izni olan yabancıların, 5901 sayılı kanunun 28. Maddesi kapsamında olan kişilerin ya da mültecilerin,

1. Eşi
2. Kendisinin ya da eşinin ergin olmayan çocuğu
3. Kendisinin ya da eşinin bağımlı çocuğu için ikamet izni düzenlenebilmektedir.

Öğrenci İkamet İzni

Öğrenci ikamet izni öğrenim amaçlı Türkiye’ye gelen yabancı ülke vatandaşlarına, öğrenim süresi boyunca burada yaşama hakkı tanıyan izin belgesidir. İlgili kanunun 38. – 41. Maddeleri ile yönetmeliğin 35. – 39. Maddelerinde ikamet izni çeşitleri arasında yer alan öğrenci iznine ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Öğrenci ikameti için talepte bulunacak kişinin, öğrenim süresi eğer 1 yıldan kısaysa, ikamet süresi, öğrenim süresini geçmeyecek şekilde düzenlenmektedir.  Müracaat için istenen evrakların eksiksiz ve güncel olarak hazırlanması gerekmektedir.

1. Ailesinin Türkiye’de ikamet izni bulunmadığı ilk ve ortaokulda öğrenim görecek çocuklar,
2. Türkiye’de herhangi bir yükseköğretim kurumunda, TUS, DUS, ön lisans, lisans, yüksek lisans ya da doktora programları gibi yükseköğrenim seviyesinde öğrenim görecek kişilere düzenlenmektedir.

Ailesinin ikamet izni olan ve 18 yaşını aşmamış çocukların ilk ve ortaöğretim için öğrenci ikamet izni başvurusu yapmalarına gerek yoktur. Kişiye verilen öğrenci ikamet izni, kişinin eşi ve çocuklarına destekleyici olma hakkı sağlamaktadır.

Uzun Dönem İkamet İzni

Uzun dönem ikamet izni belirli koşulların sağlanması halinde kişiye, Türkiye’de süresiz yaşayabilme hakkı tanıyan izin belgesidir. İkamet izni ile en az 8 yıl boyunca aralıksız olarak Türkiye’de kalmış olan, Göç Politikaları Kurulu tarafından belirlenen şartları sağlayan kişilere Bakanlık onayı ile valiler tarafından düzenlenen bir izin belgesidir. Mültecilerin ya da insani ikamet izni olan kişilerin, uzun dönem ikamete geçiş hakkı yoktur. İkamet izni çeşitleri kapsamında uzun süreli ikamet izni talebinde bulunan kişilerin, başvuruyu güncel bilgileri doğrultusunda yapmaları ve istenen tüm evrakları eksiksiz bir şekilde ibraz etmeleri gerekmektedir.

Buna göre uzun dönem ikamet izni başvurusu yapabilecek kişinin,

1. İkamet izni ile kesintisiz olarak en az 8 yıl ikamet etmiş olması,
2. Son 3 sene içerisinde sosyal yardım almamış olması,
3. Kamu güvenliği açısından tehdit oluşturan bir eylemde bulunmamış olması gerekmektedir.

Kişinin Türkiye’de ikamet ettiği süre hesaplanırken, öğrenci ikamet izin süresinin yarısı ve diğerlerinin de tamamı hesaplanmaktadır.

İnsani İkamet İzni

İnsani ikamet izni Bakanlığın onayı ile valilikler tarafından en fazla 1 yıllık süre ile verilen izin belgesidir. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 46. – 47. maddelerinde ve ilgili yönetmeliği 44. maddesinde düzenlenmiştir. Diğer ikamet izinlerinde aranan şartlar, insani ikamet izni için de söz konusudur ve şu durumlarda düzenlenebilmektedir;

1. Çocuğun yüksek yararının söz konusu olduğu durumda,
2. Hakkında sınır dışı etme ya da giriş yasağı olan yabancıların, Türkiye’den çıkış yapmasının mümkün olmadığı durumlarda,
3. Yabancının, ilk iltica ülkesine ya da güvenli üçüncü ülkeye gönderilme işlemlerinin sürdüğü durumlarda,
4. Acil sebepler, ülke menfaati ya da kamu güvenliği açısından yabancının, Türkiye’de kalmasına izin verildiği durumlarda,
5. Olağanüstü durumlarda

İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzni

İnsan ticareti mağduru ikamet izni ikamet izni çeşitleri 30 gün süreli düzenlenen izin belgesidir. Uzatılma işlemleri en fazla 6 aylık süreler ile yapılmaktadır. Bununla birlikte uzatılma süreleri toplamda 3 yılı geçemez. Diğer ikamet izinlerinde aranan şartların arandığı bu ikamet izni, insan ticareti mağduru olan, olduğu ya da olabileceği yönünde güçlü deliller bulunan yabancılar için düzenlenmektedir.