Öğrenci ikameti Türk Vatandaşlığı

Merhaba ben Nadire, benim öğrenci ikametiyle Türk vatandaşlığı başvurusu konusunda bir sorum var. Anladığım kadarıyla bu başvuru şekli kanunda Türk vatandaşlığının genel olarak kazanılması olarak geçmekte. Ben 2014 yılından bu yana Türkiye’de yaşıyorum, önce gelip kısa dönem turistik ikamet izni almıştım sonra Türkçe dil kursu için ikametimi uzattırdım. Sonra burada üniversite eğitimine başladım ve 4 sene oldu öğrenciyim. Ben mezun olduktan sonra Türk vatandaşı olabilecek miyim? Türkiye’de şimdiye kadar geçirdiğim yıllar 5 yıldan fazla olmuş olacak, böylece 5 sene ikamet etme şartını yerine getirmiş oluyorum. Yoksa mezun olduktan sonra çalışma izni alarak işe mi başlamam gerekiyor? Kimisi mezun olduktan sonra okuduğun bölümle ilgili çalışman gerekir diyor, kimisi de ikamet günü hesaplanmasında öğrencilik yıllarının yarısı sayılıyor diyor. Bu konuda bazı farklı bilgiler var ve net bir bilgiye ulaşamadım. Yardımcı olabilir misiniz? Bir de benim annem de sonradan başvuru yaparak Türk vatandaşlığı kazanmış durumda. Bu konu benim başvurumu daha mı fazla karıştırır? Onun üzerinden vatandaş olamayacağımın farkındayım, ben 18 yaşından büyüğüm ve kendisi de Türkiye’de ikamet eden sonradan vatandaşlık kazanan bir yabancı, yani doğumda zaten Türk değildi. Konuyla ilgili yardımlarınızı rica ediyorum, teşekkürler.

Merhaba Nadire hanım, Vize Merkezi’ne hoş geldiniz. Öğrenci ikameti Türk vatandaşlığı başvurusu konusundaki sorular Türkiye’de eğitim görmekte olan yabancı kişilerin sıklıkla sorduğu sorulardan biri. Sizin de bahsetmiş olduğunuz gibi bu konuyla ilgili bir takım farklı bilgiler mevcut ve böyle olması da aslında normal. Cevabın devamında bu konuyla ilgili kanunu, kanunun uygulanmasına dair yönetmeliği ve konuyla ilgili bir davayı inceleyerek sizi detaylı bir şekilde bilgilendirmeye çalışacağız.
5901 sayılı Türk vatandaşlığı kanununa baktığımızda bu durum “Yetkili makam kararıyla Türk vatandaşlığı kazanılması” olarak geçmekte ve detayları 10. maddede açıklanmakta. Öncelikle lütfen dikkat, aşağıdaki şartlar kanunların ve kanunların uygulanmasına dair yönetmeliklerin birebir alıntısı değil, yalnızca konunun anlaşılmasını kolaylaştırmak açısından tarafımızca düzenlenen ifadelerdir, lütfen her türlü yasal işleminiz için http://www.mevzuat.gov.tr adresinden kanun, kararname, tüzük, karar, genelge, tebliğ ve yönetmeliklerin yayımlanmış halini inceleyiniz.

Başvuru Şartları...

1. Bölüm: Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı kazanmak isteyen bir yabancı kişi, bu Kanunda belirlenmiş olan koşulları taşıması durumunda yetkili makam kararı ile Türk vatandaşlığı kazanabilir. Ancak, kişinin aranan şartları taşıyor olması, vatandaşlığı kazanmasında mutlak bir hak sağlamamaktadır.
2. Bölüm: Ek: 19 Ekim 2017 – 7039 / 28 maddesi. Bu Kanun uyarınca Türk vatandaşlığının sonradan kazanılmasında uygulanacak temel ilkelerle esaslar, ilgili kamu kurumlarıyla kuruluşlarının görüşleri alınmak suretiyle Bakanlıkça belirlenmektedir.
Başvuru için aranmakta olan şartlar ise 11. maddede açıkça belirtilmiştir:
1. Bölüm: Türk vatandaşlığı kazanmak isteyen yabancı uyruklu kişilerde;
a) Kendi ülkesinin ulusal kanununa ve eğer vatansız ise Türkiye’nin kanunlarına göre ergin olmalı (18 yaşın üzerinde olmalı) ve ayırt etme gücüne sahip olmalı.
b) Başvuru yapılan tarihten geriye doğru hesaplandığında, kişinin Türkiye’de kesintisiz olarak 5 senedir ikamet ediyor olması gerekli.
c) Kişi, Türkiye’ye yerleşme kararı aldığını eylemleriyle teyit etmeli.
ç) Genel sağlık konusunda tehlike teşkil etmekte herhangi bir hastalığı bulunması gerekli.
d) Kişi, iyi bir ahlak sahibi olmalı.
e) Kişi, yeteri kadar Türkçe dilini konuşabilmelidir.
f) Türkiye’de kendisiyle ve eğer mevcutsa bakmakla yükümlü kişilerin geçimlerini sağlayacak bir gelire ya da mesleğe sahip olması beklenir.
g) Kişinin ulusal güvenlikle kamu düzeni bakımından problem teşkil edebilecek bir hali bulunmama şartı da aranır.
2. Kısım: Mülga: 19 Ekim 2017-  7039 / 34 maddesi.

5901 no’lu Türk vatandaşlığı Kanunu’nun bir de uygulanmasına dair yönetmeliği bulunmakta. 5901 sayılı kanun uygulanmasına dair bu yönetmelikte de, yukarıdaki kanundaki 15. maddede, Türk vatandaşlığının genel olarak kazanılması adlı bölümde detaylandırılmakta. Bu konuyu incelemek gerekirse;

Uygulanışa İlişkin Yönetmelik...

1. Kısım: Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı kazanmak isteyen yabancı uyruklu kişi, aşağıda belirtilen şartları taşıması durumunda Bakanlık kararınca Türk vatandaşlığı kazanabilmekte:

•Kendi ülkesinin ulusal kanununa, ve eğer vatansız ise 4721 numaralı Türk Medenî Kanununa göre reşit durumda (18 yaşın üzerinde) olma ve ayırt etme gücüne malik olmak gereklidir.
•Yapılan Türk vatandaşlığı başvurusunun tarihinden geriye doğru sayıldığında, ülkemizde kesintisiz olarak en az beş (5) sene boyunca ikamet etmiş olmak gereklidir.
•Başvuru sahibi yabancı uyruklu kişinin ülkemize yerleşme kararı verdiğini eylemleriyle göstermesi gerekmektedir. Örneğin Türkiye’de bir iş kurmak. Taşınmaz mal edinmek (ev satın almak). Ülkemizde yatırım yapmak. Çalışma iznine tabi, yasal bir şekilde bir iş yerinde çalışmak. Mevcuttaki ticaret ve iş merkezini ülkemize nakletmek. Bu ve bunun benzeri davranışlar ile Türkiye’de yaşamak istediğini teyit etmiş olmak, yapılan Türk vatandaşlığı başvurusu için ikamet süresiyle birlikte en önemli şartlardandır. Bunların yanında bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ile evlenmek. Vatandaşlık başvurusuna ailece müracaat etmek. Daha önce Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı kazanmış olan anne, baba, kardeş ya da çocuğa sahip olmak durumu ya da eğitimini Türkiye’de tamamlamış olmak da Türkiye’ye yerleşme niyeti göstermek açısından geçerli sayılan davranışlardandır.
•Genel sağlık durumu bakımından tehlikeli bir durum teşkil edebilecek bir hastalığa sahip olmamak gereklidir.
•Toplumun içerisinde ve birlikte yaşamanın gerektirdiği sorumluluk duyguları ile davranarak, iyi bir ahlaka sahip olduğunu göstermek de aranan şartlardan biridir. Kişinin, eylemleri ile çevresindekilere güven vermesi, toplumun hoş karşılamadığı, toplumun değerlerine aykırı bir şekilde davranmaması, kötü alışkanlığı bulunmaması beklenir.
•Başvuru sahibi yabancı uyruklu kişinin, toplumsal hayata uyum sağlayabilecek düzeyde Türkçe dili konuşabilmesi de aranan şartlardan biridir.
•Düzenli bir gelire ya da mesleğe sahip olmak da beklenmektedir. Kişi, Türkiye’de kendisi ve eğer mevcut ise bakmakla yükümlü olduğu kişilerin (örneğin eş ve çocukları) geçimini sağlayacak düzeyde gelire sahip olmalıdır.
•Başvuru sahibinin, Türkiye’nin ulusal güvenliği ve kamunun düzeni bakımlarından engel teşkil edebilecek bir durumu bulunması da araştırma konusu şartlardan biridir.
2. Kısım: Türk vatandaşlığı kazanmak amacıyla başvuru yapan yabancı kişilerden, birinci fıkrada sayılmış şartların yanında, hali hazırda taşıdıkları devlet vatandaşlığından ya da birden fazlaysa vatandaşlıklarından çıkma şartı da aranabilmekte. Bu takdirin kullanılmasına ilişkin esas tespiti Bakanlar Kurulunun yetkisinde.

Bu noktaya kadar geldiğimizde, en kritik koşulları 5 yıl ikamet etmek ve Türkiye’de yaşamaya devam etmek istediğini göstermiş olmak (Türkiye’de çalışıyor olma, Türkiye’de ev satın almış olma, bir Türk vatandaşı ile evlenme vb.) şeklinde sayabiliriz. Sizin durumunuzda ise, yalnızca Türkiye’de 5 senedir yaşıyor olmak, Türkiye vatandaşlığına başvuru yapabilmek için geçerli bir sebep değil. Ancak bu konuyla ilgili daha birçok ayrıntı bulunuyor. Devam etmek gerekirse; Türkiye vatandaşlığı başvurusu yaparken oturma izninin öneminden bahsedelim. Bu noktada konu Türk vatandaşlığının genel olarak kazanılması sürecinde müracaat makamlarının başvuruları işleme alırken uyguladıkları esaslara gidiyor. Bu esaslar da yine konuyla ilgili 5901 sayılı vatandaşlık kanununu uygulanışına ilişkin yönetmelikte madde 16’da belirtilmiştir:

Usul ila Esaslar

1. Bölüm: Türk vatandaşlığı genel yöntemle kazanılması müracaat makamı, başvuru sahibi kişinin yerleşim yerinin bulunduğu valiliktir.
2. Bölüm: Türk vatandaşlığı kazanmak isteyen yabancı uyruklu kişi hakkında, müracaat makamı tarafınca ön inceleme yapılır ve;
a) Kendi ülkesinin ulusal kanununa, ve eğer vatansız ise 4721 sayılı Türk Medenî Kanununa göre 18 yaşın üzerinde değil ve ayırt etme gücüne sahip değilse kişinin vatandaşlık başvurusu kabul edilmez.
b) Kişi, başvuru yaptığı tarihten geriye doğru hesaplandığında Türkiye’de kesintisiz biçimde 5 yıldır ikamet etmiyorsa vatandaşlık başvurusu kabul edilmez.
c) Kişi, yasal ikamet izni olmadan ya da yasal ikamet izni olmasına rağmen Türkiye’ye yerleşme niyeti göstermiyorsa vatandaşlık başvurusu kabul edilmez. Burada yine sığınma ya da iltica başvurusu sahipleri, sığınmacı kişiler, öğrenim görenler, turistik olarak bulunanlar, öğrenim gören çocuğuna refakat eden kişiler ya da tedavi gibi amaçlar ile ikamete bağlandığı anlaşılan kişilerden bahsedilmektedir.
ç) Kişi, herhangi bir suçtan dolayı yargılanıyorsa ya da tutuklu veya hükümlü durumdaysa vatandaşlık başvurusu kabul edilmez.
d) Aynı yasada 17. maddede belirtilmiş olan belgeleri ibraz etmeyen / edemeyen kişilerin de vatandaşlık başvuruları kabul edilmez ve bu konudaki husus, kişiye yazılı olarak bildirilir.

Bu noktada öğrenci ikametiyle Türkiye’de yaşamakta olan bir kişinin, 5 yıllık ikamet şartını yerine getirdiğinde, görüldüğü gibi Türk vatandaşlığına başvuru hakkı bulunuyor. Bu durum yukarıdaki kanun maddelerinde açık bir şekilde ifade edilmiştir. Peki kişi okulundan mezun olduktan sonra Türkiye’de bir ev satın alsa ya da çalışmaya başlasa süreç nasıl ilerliyor? Bu noktada kişinin ikamet türünün değişmiş olması, beraberinde 2 hususu getiriyor. Bunlardan ilk konu Türk vatandaşlığına başvuru yapmak için geçerli sayılan ve de geçerli sayılmayan ikamet türleridir. İkinci konu ise kişinin geriye dönük olarak Türkiye’de ikamet ettiği günün hesabının yapılmasıdır. Konunun esas olarak çözüldüğü yer de burasıdır. Şimdi ilk olarak Türk vatandaşlığına başvuru yapmak için geçerli sayılan ve de geçerli sayılmayan ikamet türleri konusundan başlayalım. Vatandaşlık kanun uygulanmasına ilişkin yönetmelikte madde 71, bir yabancı uyruklu kişinin ikameti ila ikamet ettiği sürelerinin hesaplanması koşullarından bahsetmekte:

İkamet Süresi Hesabı...

1. Bölüm: Türk vatandaşlığı başvurusu yapmak isteyen yabancı uyruklu bir kişi için ikamet süreleri geçerliliği ile hesabı konusunda aşağıdaki hususlara göre işlem yapılır:
a) Yabancı uyruklu kişinin Türkiye’de ne kadar süredir ikamet etmiş olduğu, yaşadığı ilin emniyet müdürlüğü tarafından verilen ikamet tezkeresi ve Türkiye’ye giriş çıkış tarihlerini gösteren evrak ile belirlenmektedir.
b) Türk vatandaşlığı başvurusu yapan yabancı kişi, kanunda aranan ikamet süresi içinde toplam olarak altı ayı geçmemek üzere yurt dışında bulunabilir. Yurt dışında geçirilen ve toplam olarak altı ayı geçmeyen süreler, kişinin ikamet süresi içinde değerlendirilmekte.
c) Yabancı uyruklu kişi, ikamet süresi içinde toplam olarak altı aydan fazla bir süreyi Türkiye dışında geçirirse. Ya da geçerli bir ikamet izni olmadan veyahut geçerli bir ikamet izni olsa da altı aydan fazla bir sürece Türkiye’de bulunması kişinin ikamet süresini keser. Buna ek olarak, kişinin bu tarihten önceki ikamet süreleri de dikkate alınmaz ve süreç baştan başlar.
ç) Yasal oturma izni olmayan ya da yasal oturma izni olmakla birlikte Türkiye’ye yerleşmekle ilgili niyet göstermeyen kişilerin başvurusu kabul edilmemektedir. Vatandaşlık başvurusunda kabul edilmeyen ikamet türleri; iltica ya da sığınmacı, kısa dönem turistik, öğrenci, öğrenim görmekte olan çocuğa refakat eden ve tedavi gibi amaçlar ile alınan ikamet tezkereleridir. Bununla birlikte diplomatik veya konsüller ayrıcalığıyla yabancı uyruklu misyon personeli kimlik kartı ile Türkiye’de ikamet edilmesi de, Türk vatandaşlığının kazanılması yolunda geçerli sayılan bir ikamet olarak kabul edilmemekte.
d) Yukarıda sayılmış olan, Türkiye vatandaşlığı kazanılması başvurusunda kabul edilmeyen oturum nedenleri ile Türkiye’de bulunan kişinin daha sonra geçerli sayılan bir neden ile ikamete bağlanması durumunda ise önceki döneminin ikamet süreleri de yapılacak olan gün hesabına katılır. Lütfen dikkat: Bu karar, kısa dönem turistik amaçlı oturum izni ile Türkiye’de bulunan kişiler hakkında uygulanmamakta. Kanuna göre iltica ya da sığınmacı, öğrenci, öğrenim görmekte olan çocuğa refakat eden ve tedavi ikamet türlerinde ise uygulanmaktadır. Bu durumla ilgili nihai karar ilgili bakanlık tarafından verilecektir.

Yani baktığımızda, öğrenci ikameti, Türk vatandaşlığı başvurusu yapabilmek için geçerli bir ikamet değil, ancak geçerli bir ikamete dönüştürülebilmekte. Örneğin öğrenci ikameti ile Türkiye’de yaşadığınız sürenin sonunda, mezun olduktan sonra çalışma izni alırsanız ve yasal olarak çalışmaya başlarsanız, normalde hesaba katılmayan öğrencilik günleriniz de gün hesabına katılabilmekte. Bu noktada yukarıda bahsetmiş olduğumuz ikinci konu olan, geriye dönük biçimde ikamet edilen gün hesabı yapılması konusuna geliyoruz. 6458 sayılı yabancılar koruma kanunu 28. madde ikametteki kesinti konusunu aktarıyor. Buradaki şu ifadeler yer almakta:
1. Bölüm: Bu Kanun hükümleri uygulanışında; zorunlu kamu hizmetleri, eğitim ya da sağlık nedenleri hariç olmak üzere, 1 yılda toplam olarak 6 ayı geçen veyahut son 5 yıl içinde toplam olarak 1 yılı aşan yurt dışındaki kalışlar ikamette kesinti şeklinde sayılır. İkamet süresinde kesinti olan kişilerin ikamet izin başvurusunda ya da başka bir ikamet türüne geçişlerinde, önceki izin süreleri hesaba katılmamakta.
2. Bölüm: Kesintisiz ikamet izni süre hesabında, öğrenci ikamet izinlerinin yarısı, başka türdeki ikamet izinlerinin ise tamamı sayılmakta.

Örnek Davalar...

Bu kanundaki ifadelere bağlı olarak, öğrenci ikametinin yarısının hesaba katıldığı görülüyor. Burada değinilmesi gereken husus, bu yabancı uyruklu öğrencilerin ve eğer mevcutsa onların yanında Türkiye’de yerleşen ve geleceğe dönük olarak yerleşim amacı da gösteren ikamet sahibi ya da Türk vatandaşı olmuş anne ve babalarının durumu. Bu yabancı öğrencilerin öğrenim gördükleri sürelerin ikamet süresinden sayılıp sayılmayacağı hususu sorun teşkil ediyor. Çünkü bu konu aslında açık bir şekilde düzenlenmemiş ve muamma halindedir. 2014 yılında Danıştay Mahkemesi konusu olan bir davada, 5 yıldır Türk vatandaşı annesiyle (sonradan Türk vatandaşı olan) birlikte Türkiye’de ikamet etmekte olan yabancı bir öğrenci, Türk vatandaşlığı kazanmak amacıyla başvuru yapmış ve reddedilmiştir. İdare, başvuru sahibi yabancının annesinin Türk vatandaşı olmasına dayanarak bu başvuruyu şu açıklamayla reddetmiştir.
“Davacının annesinin Türk vatandaşı olması ila Türkiye’de ikamet etmesi nedeniyle davacının annesinin yanında öğrenim görmüş olduğu sürelerin ikamet süresi hesabında dikkate alınacağı, davacı ile benzer durumda olmayan diğer yabancıların ise öğrenim amacıyla Türkiye’de bulunduğu sürelerin ikamet süre hesabında dikkate alınmayacağı hususunda herhangi bir şüphe bulunmamaktadır.”

Tüm bu sebeplerle, öğrenci ikameti, geçerli sayılan ikamet türlerinden birine dönüştürülmüş olsa dahi vatandaşlık başvurusu yapılmadan önce ilin emniyet müdürlüğü tarafından verilen ikamet tezkere ila Türkiye’ye giriş & çıkış tarihlerini gösteren belge ile 5 senedir kesintisiz olarak ikamet edilip edilmediği mutlaka netleştirilmelidir.
Bir diğer önemli husus da kişinin yurt dışında geçirdiği sürelerdir. 5901 sayılı vatandaşlık kanunu madde 15 bu konuyla ilgili şu ifadeleri bulundurur: Bir yabancı kişi için ikamet, Türk kanunlarına uygun şekilde Türkiye’de oturmaktır. Türk vatandaşlığı kazanım talebinde bulunan bir yabancı uyruklu kişi, başvuru için aranan ikamet süresinin içerisinde toplam olarak 12 ayı geçmemek üzere yurt dışında bulunabilir. Türkiye’nin dışında geçirilmiş bu süreler kişinin ikaamet süreleri içinde değerlendirilmektedir.

Vize Merkezi olarak çalışma izniyle vatandaşlık, ev alarak Türk vatandaşlığı, sermaye ile yatırım, mülk ya da taşınmaz satın alımı, Türkiye'de istihdam oluşturmakla ve mevduatla, fon & borçlanma araçları aracılığıyla Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı başvuru hakkının kazanımı süreci ve başvurunun tamamlanmasıyla takibi konusunda, tüm sürece ilişkin uzmanlarımızla danışmanlık ila takip hizmeti vermekteyiz. Daha detaylı bilgi almak ve Türk Vatandaşlığının Genel Olarak Kazanılması işlemleri için bizlere 0212 706 61 59 numaralı telefonumuzdan ya da dilerseniz tüm diğer iletişim bilgilerimizden ulaşabilirsiniz. İyi günler dileriz.